ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ – ΑΡΘΡΟ ΣΤΗ ΝΕΑ ΣΕΛΙΔΑ
Ανάπτυξη και Τραπεζικό Σύστημα
Καθ . Λούκα Τ. Κατσέλη , Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
π.Υπουργός και π. Πρόεδρος Εθνικής Τραπέζης και Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών
Ανάπτυξη και χρηματοδότηση αποτελούν αλληλένδετες διαδικασίες . Απαιτείται χρηματοδότηση για να εξασφαλισθεί κεφάλαιο κίνησης για τις επιχειρήσεις , να αναληφθούν επενδυτικές πρωτοβουλίες , να κινηθεί η αγορά , να αυξηθεί η οικονομική δραστηριότητα … Η αύξηση του εισοδήματος, με τη σειρά της , ιδιαίτερα όταν αυτή πηγάζει από βιώσιμες παραγωγικές αναδιαρθρώσεις , αυξάνει την αποταμίευση , τις καταθέσεις, τη ρευστότητα των Τραπεζών και τελικά τη χρηματοδότηση της οικονομίας .Δεν προκαλεί έκπληξη επομένως το γεγονός ότι μετά από 8 χρόνια ύφεσης και απομόχλευσης , η οικονομική δραστηριότητα και οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα στις Τράπεζες παρουσιάζουν ανοδική τάση . Τα 6 τελευταία τρίμηνα ο μέσος ετήσιος ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης ανήλθε στο 1,6 % .Παράλληλα, οι καταθέσεις αυξήθηκαν κατά 12,6 δις ευρώ τον Αύγουστο 2018 σε σχέση με τον Απρίλιο του 2017. Αντίθετα, το επίπεδο χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα συνεχίζει να συρρικνώνεται με μέσο ετήσιο ρυθμό απομόχλευσης στο -6,3% την περίοδο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2018 από -5,1% το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι . Με απλά λόγια, ενώ το τραπεζικό σύστημα έχει αρχίσει να προσελκύει καταθέσεις και να αυξάνει τη ρευστότητα του, δεν την διοχετεύει στην οικονομία.
Τι φταίει ;
Βασική αιτία γι αυτή την εμπλοκή αποτελεί το μεγάλο ύψος των Μη Εξυπηρετούμενων Ανοιγμάτων (ΜΕΑ) . Το ύψος των ΜΕΑ, αν και μειούμενο, κινήθηκε στο τέλος Ιουνίου 2018 στα 88,6 δις ευρώ ( 47,6% του συνόλου των συνολικών ανοιγμάτων). Μεγάλα ποσοστά ΜΕΑ παρουσιάζονται στα χαρτοφυλάκια ελεύθερων επαγγελματιών και πολύ μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων (δείκτης ΜΕΑ: 68,8% και 62,3 % αντίστοιχα) σε αντίθεση με το χαρτοφυλάκιο των μεγάλων επιχειρήσεων (δείκτης ΜΕΑ 28,3%). Οι Τράπεζες προσπαθούν να διαχειριστούν το πρόβλημα με επαρκείς προβλέψεις και εξασφαλίσεις ή διαγραφές και πωλήσεις δανείων από τα οποία δεν αναμένουν κέρδη. Δανείζουν κυρίως τους καλούς πελάτες τους ( συνήθως μεγάλες επιχειρήσεις), εγκρίνουν με δυσκολία δάνεια σε καταναλωτές και ΜΜΕ , ενώ δεν προχωρούν σε αναδιαρθρώσεις ή κούρεμα δανείων αποτελεσματικά . Για να γίνει κούρεμα ακόμα και σε καταναλωτικό δάνειο, πρέπει να περάσουν πάνω από 90 ημέρες, να καταστεί το δάνειο οριστικά ληξιπρόθεσμο και μετά ισως η Τράπεζα να προχωρήσει σε ευνοϊκή ρύθμιση . Ο δανειολήπτης, επομένως, έχει κίνητρο να μην πληρώνει για 3-4 μήνες ,ακόμα και όταν μπορεί . Το ίδιο συμβαίνει στην περίπτωση στεγαστικού δανείου όταν η αξία του προς αποπληρωμή είναι υψηλότερη από την αξία του ακινήτου .
Τι μπορεί να γίνει ;
Η αντιμετώπιση της εμπλοκής απαιτεί μια συστημική προσέγγιση για μια πιο ενεργητική και αποτελεσματική διαχείριση των ΜΕΑ παράλληλα με την αύξηση της ρευστότητας.
Θα βοηθούσε ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο το οποίο θα ενθαρρύνει λύσεις ρύθμισης, προσδιορίζοντας με σαφήνεια τα κριτήρια διαχείρισης και αναδιάρθρωσης κάθε κατηγορίας χαρτοφυλακίου , τις υποχρεώσεις κάθε εμπλεκομένου , τα χρονοδιαγράμματα ολοκλήρωσης , τα κίνητρα- αντικίνητρα προς οφειλέτες, πιστωτές, εταιρείες διαχείρισης και επενδυτές καθώς και τις κυρώσεις .
Για μεγάλα εταιρικά ΜΕΑ, θα μπορούσε να προβλεφθεί η κατάθεση κοινών μελετών βιωσιμότητας και αναδιάρθρωσης από τις εμπλεκόμενες Τράπεζες, καθώς και κίνητρα (φορολογικά, άρση προσωπικής εγγύησης κλπ ) και διαδικασίες ώστε να μεταφέρονται υποχρεώσεις ( μεμονωμένες ή ομαδοποιημένες )σε εταιρείες ειδικού σκοπού που θα κατέχουν τα περιουσιακά στοιχεία και στις οποίες θα μπορούν να επενδύουν επενδυτές με ασφάλεια, προσφέροντας την απαραίτητη εξωτερική χρηματοδότηση. Θα μπορούσε επίσης να ενθαρρύνεται η σύναψη τριμερών συμφωνιών επενδυτών-επιχειρήσεων-Τραπεζών ώστε να καθορίζονται οι πηγές και το μερίδιο κέρδους για κάθε μέρος , η πιθανή επαναγορά περιουσιακών στοιχείων από οφειλέτες και η δυνατότητα των εταιρειών διαχείρισης να συμμετέχουν σε συνεργατικά προγράμματα. Ξένοι επενδυτές μπορούν να διαδραματίσουν καταλυτικό ρόλο στην υπέρβαση της εμπλοκής αρκεί να ξεπεραστεί η έλλειψη πληροφόρησης και να προσδιορισθούν με ασφάλεια και ακρίβεια τα νομικά πλαίσια και τα χρονοδιαγράμματα που απαιτούνται. Με τον τρόπο αυτό, αδρανή στοιχεία ενεργητικού μπορούν να μπουν άμεσα στην παραγωγή, οι Τράπεζες να αφαιρέσουν ΜΕΑ από τους ισολογισμούς τους και να έχουν μεγαλύτερες αποδόσεις σε σχέση με τους πλειστηριασμούς.
Ταυτόχρονα, η αύξηση της ρευστότητας κυρίως προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις μπορεί να ενισχυθεί με τη λειτουργία της Αναπτυξιακής Τράπεζας και την κινητοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων που σήμερα δεν αξιοποιούνται ικανοποιητικά .
Τέλος, η άρση της εμπλοκής απαιτεί αποκατάσταση εμπιστοσύνης στο τραπεζικό σύστημα και την οικονομία. Καθώς πλησιάζουμε στις εκλογές, ας μην πυροβολούμε τα πόδια μας με ατεκμηρίωτες κινδυνολογίες, καταστροφολογία και διασπορά ψευδών ειδήσεων που διαιωνίζουν την αβεβαιότητα και αποθαρρύνουν τις επενδύσεις και την ανάπτυξη .
ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ – ΑΡΘΡΟ ΛΤΚ ΓΙΑ ΝΕΑ ΣΕΛΙΔΑ ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟ 12.10.2018
Leave a Reply