Για μια Προοδευτική Ευρώπη: Προκλήσεις, Προτεραιότητες, Προϋποθέσεις
Παρέμβαση της Λούκας Τ. Κατσέλη, Ομότιμης Καθηγήτρια ΕΚΠΑ,
στην Ημερίδα του ΙΝΕΡΠΟΣΤ «Προοδευτική Ευρώπη: Μέλλον και Προκλήσεις»
Θεσσαλονίκη, ΤΚΜ/ΤΕΕ, 5 Οκτωβρίου 2022
- Πως διαμορφώνεται το πολιτικό περιβάλλον στη σημερινή Ευρώπη;
Στην Ιταλία, τα δυο ακροδεξιά κόμματα κατέλαβαν 35,37% της λαϊκής ψήφου. Στη Σουηδία, οι Δημοκράτες αναδείχθηκαν σε δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα με 21% της λαϊκής ψήφου. Στη Γαλλία, ο Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν κατέλαβε το 15,4%. Στην Ευρώπη επίσης παρατηρείται αντισυστημική ψήφος και άνοδος ακροδεξιών δυνάμεων, ενώ στην Ελλάδα σημειώνεται μεγάλη αποχή τα τελευταία χρόνια.
- Ποιες είναι οι πηγές και οι αιτίες της παρατηρούμενης δημοκρατικής οπισθοδρόμησης και πολιτικής αποξένωσης στην Ευρώπη σήμερα;
Μεγάλα στρώματα της κοινωνίας θεωρούν ότι το πολιτικό σύστημα, δεν «ακούει» τα αιτήματά τους, ενδιαφέρεται αποκλειστικά για «ίδιο όφελος», αδυνατεί να αντιμετωπίσει οξυμένα προβλήματα, ποδηγετείται από εξω-θεσμικούς παράγοντες ή καθιστά τη συμμετοχή τους στα πολιτικά δρώμενα ανώφελη. Η αποξένωση από τα πολιτικά δρώμενα και την ενεργό συμμετοχή στα κοινά έχει ενταθεί μετά τις απανωτές κρίσεις που έχουν εντείνει την αβεβαιότητα και το φόβο. Η αδυναμία του πολιτικού συστήματος και των δημοκρατικών θεσμών να διαχειριστούν αποτελεσματικά τις κρίσεις, να εξασφαλίσουν αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης και να παράξουν αποτελέσματα προς όφελος των πολλών, έχουν οδηγήσει σε ματαίωση προσδοκιών, εκτεταμένη ανασφάλεια και κρίση εμπιστοσύνης προς τα παραδοσιακά κόμματα, ιδιαίτερα της κεντροαριστεράς, που ήταν παραδοσιακά τα κόμματα της αλληλεγγύης και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Πηγές της Πολιτικής Αποξένωσης:
- Δραματική χειροτέρευση των συνθηκών διαβίωσης ευρύτατων μεσαίων κοινωνικών στρωμάτων
- Εντεινόμενη ανισότητα και ανισότητα ευκαιριών
- Εκτεταμένη ανασφάλεια
- Μειωμένη δυνατότητα πρόσβασης ευρύτατων κοινωνικών στρωμάτων σε δημόσιες υπηρεσίες
- Αποδυνάμωση διαφάνειας και λογοδοσίας δημοκρατικών θεσμών
- Ποιες μπορεί και πρέπει να είναι οι ελάχιστες πολιτικές προτεραιότητες για την επανάκτηση εμπιστοσύνης στο πολιτικό σύστημα και την αναχαίτιση της δημοκρατικής οπισθοδρόμησης;
Επανάκτηση εμπιστοσύνης στο πολιτικό σύστημα μέσω επανασύνδεσης προοδευτικών δυνάμεων με λαϊκά, μεσαία στρώματα και ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και αποτελεσματικής αντιμετώπισης των πηγών και αιτιών της πολιτικής κρίσης.
Πολιτικές Προτεραιότητες:
- Βιώσιμη και δίκαιη ανάπτυξη
- Διασφάλιση εθνικής συνοχής, ενίσχυση ανθρώπινης ασφάλειας και «οικονομικής δημοκρατίας»
- Θωράκιση δημοκρατίας και δημοκρατικών θεσμών
- Ισχυροποίηση συλλογικής ταυτότητας, κοινών αξιών και πολιτισμικού κεφαλαίου
Στρατηγική: Μάχη σε διεθνές, Ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, Ενσωμάτωση 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ (2015) στις εθνικές και Ευρωπαϊκές πολιτικές, Agenda 2030: μια προοδευτική Agenda για την Ευρώπη
- Ποιο το περιεχόμενο μιας σύγχρονης προοδευτικής πρότασης για την Ελλάδα;
1. Βιώσιμη και Δίκαιη Ανάπτυξη
- Παραγωγική ανασυγκρότηση
- Ανασύσταση περιφερειακών αναπτυξιακών εταιριών για προαγωγή περιφερειακών δικτύων αξίας
- Διαφύλαξη χρηματοπιστωτικής σταθερότητας
- Αναμόρφωση φορολογικού συστήματος
- Απλοποίηση ρυθμιστικού πλαισίου για αύξηση επενδύσεων.
2. Εθνική Συνοχή, Ανθρώπινη Ασφάλεια και Οικονομική Δημοκρατία
- Προαγωγή μιας σταθερής και μακρόπνοης εθνικής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας
- Αποτελεσματική διαχείριση μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών
- Διασφάλιση εργασίας και αξιοπρεπούς διαβίωσης
- Προαγωγή Οικονομικής δημοκρατίας μέσω ενίσχυσης κατώτατου μισθού, συλλογικών διαπραγματεύσεων και διαπραγματευτικής ισχύος εργαζομένων
- Διασφάλιση ισότιμης πρόσβασης σε χαμηλού κόστους/ υψηλής ποιότητας δημόσιες υπηρεσίες
3. Θωράκιση Δημοκρατίας
- Εδραίωση αποτελεσματικού και ανεξάρτητου συστήματος απονομής δικαιοσύνης.
- Διαφάνεια και λογοδοσία δημόσιου τομέα,
- Ανεξαρτησία ΜΜΕ και θέσπιση κανόνων έγκυρης και υπεύθυνης πληροφόρησης.
- Αναβάθμιση δημόσιας διοίκησης μέσω παρακολούθησης και αξιολόγησης λειτουργίας δημοσίων υπηρεσιών .
4. Ισχυροποίηση Συλλογικής Ταυτότητας, κοινών αξιών και πολιτισμικού κεφαλαίου
- Προστασία και ανάδειξη «Ελληνικότητας»
- Αμοιβαίος σεβασμός και ελευθερία έκφρασης
- Πώς επομένως προσδιορίζεται η σύγχρονη ταυτότητα της προοδευτικότητας που θα επιτρέψει τη προγραμματική σύγκλιση προοδευτικών δυνάμεων και τη συγκρότηση μιας δυναμικής προοδευτικής συμμαχίας;
Οι επιλογές κυμαίνονται από τον πλήρη έλεγχο, στην ελάχιστη παρέμβαση και ρύθμιση αγορών (παρέμβαση κράτους στην οικονομία), ως εξής:
Κομμουνισμός / Λενινισμός, Δημοκρατικός Σοσιαλισμός ή Ριζοσπαστική Αριστερά, Σοσιαλδημοκρατία, Κοινωνικός φιλελευθερισμός, Οικονομικός Φιλελευθερισμός / Νέο-φιλελευθερισμός. Ακόμα υπάρχει διαχωρισμός των κοινωνικών προτύπων: από προάσπιση παραδοσιακών μορφών κοινωνικής οργάνωσης στην πρόταξη ατομικών επιλογών.
Leave a Reply