Ομιλία Προέδρου Εθνικής Τράπεζας και Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών Λ. Κατσέλη στο συνέδριο της ΓΣΕΒΕΕ με θέμα: «Οι ΜΜΕ όχημα για την επιστροφή της Ευρώπης στην Ανάπτυξη»
Θέμα πάνελ: Βελτιώνοντας την πρόσβαση στην χρηματοδότηση για τις πού μικρές και μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις
Αθήνα 4-12-2015
Αγαπητέ Πρόεδρε της ΓΣΕΒΒΕ,
Αγαπητοί Πρόεδροι και Εκπρόσωποι των παραγωγικών φορέων,
Κυρίες και Κύριοι,
Θα ήθελα να συγχαρώ τη ΓΣΕΒΒΕ και το Ινστιτούτο της, που πήραν τη πρωτοβουλία να διοργανώσουν ένα τόσο σημαντικό συνέδριο, το οποίο αναδεικνύει τον κρίσιμο ρόλο που μπορούν να παίξουν οι ΜΜΕ στην ανάπτυξη της Ευρώπης και παρουσιάζει, μέσα από εισηγήσεις ειδικών, τις δυνατότητες που ανοίγονται με την αποτελεσματική χρήση χρηματοδοτικών εργαλείων.
Ολοκληρώθηκε, όπως γνωρίζετε, με επιτυχία, η ανακεφαλαιοποίηση των τεσσάρων συστημικών τραπεζών της χώρας μας. Μεγιστοποιήσαμε, κάτω από δύσκολες συνθήκες, τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, που κινήθηκε περίπου στα 5 δισεκ. ευρώ, ενώ η συνεισφορά του ΤΧΣ περιορίσθηκε στα 5,8 δισεκ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή, που έγινε είναι αλήθεια υπό ασφυκτικούς χρονικούς περιορισμούς, είναι πολύ θετική και αναμένεται να έχει ευνοϊκές επιπτώσεις στην φερεγγυότητα των τραπεζών, καθώς οι τράπεζες έχουν πλέον ανακτήσει την κεφαλαιακή τους επάρκεια.
Τα άμεσα επόμενα βήματα που έχουμε μπροστά μας είναι:
Πρώτον, η χρηματοδότηση των Τραπεζών μέσω των κανονικών χρηματοδοτικών εργαλείων της ΕΚΤ και μάλιστα με τους ευνοϊκούς όρους που προσφέρει η ποσοτική χαλάρωση και όχι μέσω του ακριβότερου Εκτάκτου Μηχανισμού Ρευστότητας ( ELA).
Δεύτερον, η άρση των περιορισμών στη κίνηση κεφαλαίων το συντομότερο δυνατό. Μια τέτοια εξέλιξη θα σηματοδοτήσει την επαναφορά της εμπιστοσύνης των καταθετών προς το τραπεζικό σύστημα και θα επαναφέρει συνθήκες ομαλότητας και κανονικότητας στις συναλλαγές. Για να γίνει κάτι τέτοιο είναι αναγκαία τόσο η σταδιακή επαναφορά καταθέσεων στο τραπεζικό σύστημα, οι οποίες αποτελούν την βασική πηγή χρηματοδότησης της οικονομίας, όσο και η αποτελεσματική διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων , ώστε να είναι δυνατή η χρηματοδότηση υγιών επενδυτικών και επιχειρηματικών σχεδίων, καθώς και η παροχή πιστώσεων προς ΜΜΕ για την κάλυψη των αναγκών τους.
Η μεγάλη πρόκληση όμως που έχουν μπροστά τους πλέον οι τράπεζες , όντας ανακεφαλαιοποιημένες και ισχυρές, είναι να διοχετεύσουν ρευστότητα στην πραγματική οικονομία, της οποίας οι Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις αποτελούν τη ραχοκοκαλιά.
Η πρόκληση αυτή ούτε εύκολη είναι, ούτε μπορεί να ικανοποιηθεί αυτόματα.
Το χρηματοδοτικό περιβάλλον, ειδικά για τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις, παραμένει δύσκολο – αυτή είναι η πραγματικότητα.
Το υψηλό ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων, που αφορά και πολλές Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις, αλλά και η δυσκολία, κάτω από τις σημερινές συνθήκες, κατάρτισης βιώσιμων επιχειρηματικών σχεδίων, αυξάνει το ρίσκο για τις τράπεζες και κρατά υψηλό το κόστος χρηματοδότησης, με αποτέλεσμα η πρόσβαση των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων σε πιστώσεις να είναι δυσχερής.
Επομένως, από την πλευρά των Τραπεζών, χρειάζονται καινοτόμα χρηματοοικονομικά εργαλεία για μείωση του ρίσκου και του κόστους της χρηματοδότησης, ώστε να στηριχθούν ουσιαστικά οι Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις. Από την πλευρά των επιχειρήσεων, χρειάζεται η εκπόνηση αξιόπιστων επιχειρηματικών σχεδίων και η βελτίωση της ενδο-επιχειρησιακής τους οργάνωσης ώστε να βελτιωθούν τα αποτελέσματα και οι προοπτικές τους .
Στο πλαίσιο αυτό, και κάτω από τις σημερινές συνθήκες ως Ελληνική Ενωση Τραπεζών είμαστε έτοιμοι να συμβάλουμε στην χάραξη και υλοποίηση μιας μακρόπνοης εθνικής στρατηγικής για την ανάπτυξη των ΜΜΕ που μπορεί να υποστηριχθεί από τον χρηματοπιστωτικό τομέα με τα ακόλουθα χρηματοπιστωτικά εργαλεία :
Πρώτον, με άμεση αξιοποίηση από τις Τράπεζες όλων των χρηματοδοτικών εργαλείων που προσφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Έχει πολύ μεγάλη σημασία, ιδιαίτερα κατά την νέα προγραμματική περίοδο 2014-2020, να αξιοποιηθούν πλήρως τα εργαλεία αυτά, να σχεδιαστούν με τρόπο ώστε να ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων, αλλά και οι Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις να αποκτήσουν την αναγκαία τεχνογνωσία ανταπόκρισης στις απαιτήσεις των προγραμμάτων αυτών, καθώς πλέον αφορούν κατά βάση παροχή εγγυήσεων για χορήγηση δανείων και όχι παραδοσιακού τύπου μορφές επιχορηγήσεων.
Ο στόχος είναι να διατεθούν προς τις ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις σύγχρονα, έξυπνα και εύχρηστα χρηματοοικονομικά εργαλεία που θα διαφοροποιούν τον τρόπο με τον οποίο το τραπεζικό σύστημα προσεγγίζει την Μικρομεσαία Επιχειρηματικότητα, προάγοντας τους συνεργατικούς σχηματισμούς και την δικτύωση των ΜΜΕ, ενθαρρύνοντας την ανάπτυξη της νεοφυούς επιχειρηματικότητας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων, δίδοντας ιδιαίτερη έμφαση στις ΜΜΕ που αναδεικνύουν και αξιοποιούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει η χώρα μας.
Δεύτερον, με αξιοποίηση των δυνατότητων που προσφέρει το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων – το λεγόμενο Juncker Plan – με υποβολή, στο πλαίσιο αυτό, προτάσεων που θα υποβοηθήσουν τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις, όπως η δημιουργία ειδικής πλατφόρμας χρηματοδότησης για ΜΜΕ , ένα έργο το οποίο έχει ήδη προταθεί από παραγωγικούς φορείς.
Τρίτον, με την ανάπτυξη εξειδικευμένων καινοτόμων χρηματοδοτικών εργαλείων για την προαγωγή και χρηματοδότηση συνεργασιών μεταξύ παραγωγών , προμηθευτών, αγοραστών και συγκρότηση ή/ και συμμετοχή σε βιώσιμες αλυσίδες αξίας σε εθνικό, περιφερειακό ή και διεθνές επίπεδο .
Στην Εθνική Τράπεζα έχουμε ήδη ξεκινήσει ειδικό πρόγραμμα χρηματοδότησης για τη στήριξη και τον εκσυγχρονισμό του παραγωγικού-συναλλακτικού κυκλώματος της Συμβολαιακής Γεωργίας & Κτηνοτροφίας, αναγνωρίζοντας τη δυναμική και τα περιθώρια ανάπτυξης του αγροτικού τομέα ως βασικού πυλώνα του πρωτογενούς τομέα της οικονομίας. Το πρόγραμμα αυτό, στο οποίο έχουν ενταχθεί περισσότεροι από 1.000 παραγωγοί, υλοποιείται σε συνεργασία με πελάτες της Τράπεζας, μεγάλες εμπορικές και μεταποιητικές επιχειρήσεις με εξαγωγικό προσανατολισμό, και δίνει τη δυνατότητα χρηματοδότησης των παραγωγών-προμηθευτών για την κάλυψη του κόστους παραγωγής των προϊόντων τους . Τα οφέλη του προγράμματος για τους παραγωγούς είναι ιδιαίτερα σημαντικά, καθώς μέσω αυτού εξασφαλίζεται η απαιτούμενη ρευστότητα εντός της παραγωγικής περιόδου και μειώνεται το κόστος παραγωγής, μέσω χρηματοδότησης που παρέχεται, με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους.
Εξετάζουμε την επέκταση τέτοιου είδους εξειδικευμένων προγραμμάτων και σε άλλους παραγωγικούς και εξωστρεφείς κλάδους που η χώρα μας έχει συγκριτικό πλεονέκτημα. Είμαστε στη φάση ολοκλήρωσης μιας νέας πρωτοβουλίας ανάπτυξης ενός καινοτόμου χρηματοδοτικού εργαλείου για τη χρηματοδότηση της αλυσίδας αξίας συνδεδεμένων μικρομεσαίων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στο χώρο της ναυτιλίας, κατάλληλα διαμορφωμένου ώστε να τους προσφέρει χρηματοδότηση που καλύπτει το πλήρες φάσμα των αναγκών τους, στην οποία πριν δεν θα είχαν άμεση πρόσβαση. Με τη χρηματοδότηση αυτή οι ΜΜΕ αποκτούν τη δυνατότητα τυποποίησης και πιστοποίησης του προϊόντος τους ενώ αποκτούν ποιοτικά χαρακτηριστικά που τους εξασφαλίζουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για την πρόσβασή τους στις διεθνείς αγορές. Πχ δημιουργούνται κίνητρα ώστε να τροποποιήσουν / αναβαθμίσουν το προιόν που παραδοσιακά παρήγαγαν (πχ από χρώματα για οικοδομές σε ανεξίτηλα χρώματα βαφής πλοίων), να συνεργασθούν μεταξύ τους και να μεταφέρουν τεχνογνωσία για την από κοινού δημιουργία νέων προϊόντων κατάλληλων για τον κλάδο. Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται, συντηρείται κι αναπτύσσεται μια βιώσιμη, οργανωμένη συστάδα επιχειρήσεων, ένα cluster, που λόγω των συνεργειών και άρα του μικρότερου κινδύνου και κόστους μπορεί να υποστηριχθεί χρηματοδοτικά με πολύ ευνοικοτερους όρους και να αντιμετωπίσει πολύ πιο αποτελεσματικά τον διεθνή ανταγωνισμό.
Η σημασία τέτοιων εργαλείων είναι τεράστια, αν αναλογιστούμε ότι το 80% του παγκόσμιου εμπορίου πραγματοποιείται σήμερα μέσω αλυσίδων αξίας. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις διαδραματίζουν πλέον διεθνώς πολύ σημαντικό ρόλο σε εξειδικευμένα τμήματα των παγκόσμιων αλυσίδων, συνεργαζόμενες με μεγαλύτερες επιχειρήσεις ενισχύοντας με αυτό τον τρόπο την υιοθέτηση αναβαθμισμένων προτύπων για τα προϊόντα τους και βελτιώνοντας την ποιότητα παραγωγής τους. .
Μια ΜΜΕ σπάνια πλέον μπορεί από μόνη της να μπεί σε διεθνείς οργανωμένες αγορές. Χρειάζεται, επομένως – και σε αυτό ως χώρα έχουμε μείνει πολύ πίσω- η οργανική διασύνδεση ΜΜΕ για την ανάπτυξη δεσμών με εγχώριες και διεθνείς εξωστρεφείς επιχειρήσεις, Φανταστείτε πόσο πιο βιώσιμο χαρακτήρα θα είχε η εξαγωγική μας δραστηριότητα π.χ. στον αγροτο-διατροφικό τομέα, εάν εξασφαλίζαμε τη δικτύωση των πολλών μικρών παραγωγικών μονάδων που έχουμε με ευρύτερα παραγωγικά δίκτυα.
Κυρίες και Κύριοι,
Η βελτίωση της πρόσβασης των ΜΜΕ στην χρηματοδότηση είναι ασφαλώς πολύ σημαντικός παράγοντας για την επιβίωση και ανάπτυξή τους. Είναι όμως αναγκαία και όχι ικανή συνθήκη. Η στήριξη προς τις ΜΜΕ δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς την επίλυση πολλών βασικών προβλημάτων που σχετίζονται με την καθημερινή τους λειτουργία. Ανάμεσα σε αυτά, το συνεχώς μεταβαλλόμενο και με πολλές επιβαρύνσεις φορολογικό πλαίσιο, που καθιστά δύσκολο τον μέσο-μακροπρόθεσμο επιχειρηματικό σχεδιασμό, η γραφειοκρατία, το υψηλό μη μισθολογικό κόστος , ιδιαίτερα το κόστος ασφάλισης , το υψηλό κόστος ενέργειας, ιδίως σε σύγκριση με γειτονικές χώρες αποτελούν εμπόδια που πρέπει να αντιμετωπισθούν .
Ως χώρα διαθέτουμε ανεκτίμητα συγκριτικά πλεονεκτήματα. Διαθέτουμε υψηλού επιπέδου ανθρώπινο κεφάλαιο και τεχνογνωσία. Ο τραπεζικός τομέας, μετά πλέον την ανακεφαλαιοποίηση, είναι έτοιμος να ανταποκριθεί δυναμικά στη μεγάλη πρόκληση της χώρα μας, που δεν είναι άλλη από τον τεχνολογικό και οικονομικό της μετασχηματισμό, στη βάση ενός νέου βιώσιμου αναπτυξιακού προτύπου. Οι ΜΜΕ αποτελούν πολύ ισχυρό πυλώνα της αναπτυξιακής διαδικασίας και γι’ αυτό είναι αναγκαία όσο ποτέ η οικοδόμηση μιας νέας σχέσης εμπιστοσύνης και συνεργασίας μεταξύ του τραπεζικού συστήματος με το παραγωγικό και επιχειρηματικό δυναμικό που διαθέτει η χώρα μας.
Μια σχέση που θα υποδηλώνει ότι το τραπεζικό σύστημα βρίσκεται δίπλα στις υγιείς παραγωγικές δυνάμεις, τις κινητοποιεί και τις στηρίζει, συμβάλλοντας μ’ αυτό τον τρόπο στο μεγάλο στοίχημα που ως χώρα πρέπει να κερδίσουμε: την κινητοποίηση επενδύσεων για την οικοδόμηση ενός νέου βιώσιμου αναπτυξιακού προτύπου.
Σας ευχαριστώ.
Leave a Reply