ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΝΕΑ ΣΕΛΙΔΑ 20.01.2019
Κατσέλη: Πιεστική η ανάγκη για ευρύτερες προοδευτικές συγκλίσεις
«Πιεστική η ανάγκη για ευρύτερες προοδευτικές συγκλίσεις»
19 Ιανουαρίου 2019 • Ώρα δημοσίευσης: 9:19 μμ • Τελευταία τροποποίηση: 9:31 μμ
Νέο πολιτικό σκηνικό μετά τις ευρωεκλογές όπου θα διαφανούν τα πρώτα σημάδια του επανακαθορισμού συμπράξεων και συσχετισμών, που θα αποτελέσουν το πρόπλασμα των νέων πολιτικών σχηματισμών που θα κυριαρχήσουν τα επόμενα χρόνια.
Συνέντευξη στην Κατερίνα Ακριβοπούλου
Σε μια πολιτική στιγμή κατά την οποία τροχοδρομούνται εξελίξεις για τη συγκρότηση ενός ενιαίου προοδευτικού μετώπου τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη, η πρώην υπουργός Λούκα Κατσέλη, από τη θέση κυρίως της επικεφαλής των Ευρωσοσιαλιστών και Δημοκρατών για την Καταπολέμηση των Ανισοτήτων στην Ευρώπη, δίνει τις δικές της απαντήσεις σε κρίσιμα ερωτήματα για τον ρόλο της Σοσιαλδημοκρατίας.
Πώς βλέπετε να διαμορφώνονται οι πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις το 2019;
Οι πολιτικές εξελίξεις το 2019 θα είναι καθοριστικές τόσο για την Ευρώπη όσο και για την Ελλάδα για μία τουλάχιστον δεκαετία. Το πολιτικό σκηνικό έχει ήδη αρχίσει να αναδιατάσσεται. Η λιτότητα που επιβλήθηκε τα εννέα δύσκολα και επώδυνα χρόνια των μνημονίων έχει οδηγήσει στη ριζοσπαστικοποίηση παραδοσιακά συντηρητικών πολιτών και στη συντηρητικοποίηση άλλων, ανάλογα με το πώς ο καθένας και η οικογένειά του βίωσαν την κρίση. Ο κοινωνικός αυτός μετασχηματισμός, που ακόμα συνεχίζεται, θα εκφραστεί και πολιτικά με μετακινήσεις, νέες συμπράξεις, νέα πολιτικά σχήματα, νέο προγραμματικό λόγο. Στις επερχόμενες ευρωεκλογές, αλλά και στις εθνικές εκλογές, θα διαφανούν επομένως τα πρώτα σημάδια του επερχόμενου επανακαθορισμού συμπράξεων και συσχετισμών, που θα αποτελέσουν το πρόπλασμα των νέων πολιτικών σχηματισμών που θα κυριαρχήσουν τα επόμενα χρόνια.
Εννοείτε ότι μετά τις επερχόμενες εκλογές θα οδηγηθούμε τελικά σε ένα νέο πολιτικό σκηνικό;
Το 2019 θα αποτελέσει έτος μετάβασης προς έναν νέο διπολισμό που θα μορφοποιηθεί τα επόμενα χρόνια: μιας νέας συντηρητικής συμπαράταξης, αποτελούμενης από δεξιά και νεοφιλελεύθερα άτομα, κινήματα και πολιτικά κόμματα, και μιας νέας προοδευτικής συμπαράταξης, αποτελούμενης από δημοκράτες σοσιαλιστές, οικολόγους και αριστερούς.
Από τη μια μεριά, η κρίση απέδειξε ότι η απόλυτη κυριαρχία των αγορών είναι αποσταθεροποιητική και μη βιώσιμη. Επομένως, οι νεοφιλελεύθεροι αναζητούν τη συμμαχία λαϊκών δεξιών, νεοσυντηρητικών, ακόμα και ακροδεξιών στοιχείων για να πείσουν ότι προασπίζουν την ασφάλεια και το κοινωνικό συμφέρον των οπαδών τους μέσω άμεσα ή έμμεσα εθνικιστικών, προστατευτικών ή και ξενοφοβικών πολιτικών. Αποδέχονται όμως, στο όνομα της ελευθερίας, τη συγκέντρωση πλούτου και ισχύος σε διεθνείς επιχειρήσεις και τράπεζες, τις διευρυνόμενες ανισότητες πλούτου, εισοδήματος και ευκαιριών, την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και την υπονόμευση της οικονομικής δημοκρατίας και των κοινωνικών δικαιωμάτων.
Από την άλλη, η κρίση απονομιμοποίησε στα μάτια ευρύτατων κοινωνικών στρωμάτων την ικανότητα της Σοσιαλδημοκρατίας να προασπίσει το δικαίωμα των πολλών στην εργασία, σε ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης, στην ισότιμη πρόσβαση σε κοινωνικές υπηρεσίες. Παραδοσιακά σοσιαλιστικά και σοσιαλδημοκρατικά κόμματα που είτε συμβιβάστηκαν με τον νεοφιλελευθερισμό είτε συγκυβέρνησαν με συντηρητικές δυνάμεις είτε απώλεσαν τις πολιτικές και κοινωνικές αναφορές τους συρρικνώθηκαν εκλογικά. Νέες αριστερές ριζοσπαστικές δυνάμεις αναδείχτηκαν, προβάλλοντας μια εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ στη χώρα μας. Κατά συνέπεια σήμερα οι δημοκράτες σοσιαλιστές αναζητούν τη συμμαχία δημοκρατικών και ριζοσπαστικών αριστερών δυνάμεων για να επανακτήσουν την αξιοπιστία τους ως προς την πρόθεσή τους να ρυθμίσουν και να παρέμβουν στις αγορές προς όφελος των πολλών, να καταπολεμήσουν τις ανισότητες, να προαγάγουν την κοινωνική δικαιοσύνη και την προστασία του περιβάλλοντος. Στέκουν όμως σχετικά αμήχανοι ως προς την ανάγκη διασφάλισης μεγαλύτερης διαφάνειας και αποτελεσματικότητας στη λειτουργία του δημόσιου τομέα, ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας, προσέλκυσης ιδιωτικών κεφαλαίων για την προώθηση επενδύσεων ή και προάσπισης της ασφάλειας των πολιτών.
Ο δρόμος επομένως για τη δημιουργία αυτού του νέου δίπολου δεν θα είναι αναίμακτος. Στην πορεία θα αποδομηθούν υφιστάμενες δομές, κόμματα, μηχανισμοί αλλά και παρωχημένες ιδεοληψίες. Εξωθεσμικοί παράγοντες θα προσπαθήσουν να ποδηγετήσουν την πορεία. Είναι πιθανό να οδηγηθούμε σε εντεινόμενη πόλωση και συγκρούσεις. Πολλά θα εξαρτηθούν από την ωριμότητα των πολιτών και την ποιότητα των εκάστοτε ηγεσιών.
Οι ανακατατάξεις για τις οποίες μιλήσατε αφορούν στην Ευρώπη ή στην Ελλάδα;
Αφορούν και στην Ευρώπη και στην Ελλάδα αλλά και στις περισσότερες αναπτυγμένες χώρες. Οι ανισότητες έχουν διευρυνθεί επικίνδυνα, πολλές θέσεις εργασίας έχουν χαθεί, το διαθέσιμο εισόδημα πολλών δεν επαρκεί για να καλύψει βασικές ανάγκες, η υπερχρέωση αποτελεί απειλή και οι προοπτικές για βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των νέων είναι αρνητικές. Όσο δεν ανατρέπονται οι πολιτικές που προκάλεσαν αυτές τις επιπτώσεις τόσο θα φουντώνει η κοινωνική δυσαρέσκεια, με κίνδυνο τη διεύρυνση της επιρροής ακροδεξιών, αντισυστημικών και ξενοφοβικών αντιλήψεων σε ευρύτερα στρώματα της κοινωνίας αλλά και την άνοδο του ευρωσκεπτικισμού.
Είναι για όλους αυτούς τους λόγους που υπάρχει πιεστική ανάγκη για τον πολιτικό και κοινωνικό επαναπροσδιορισμό των πολιτικών δυνάμεων και για ευρύτερες προοδευτικές συγκλίσεις. Ετσι εξηγούνται πρωτοβουλίες όπως η συγκρότηση του Ευρωπαϊκού Προοδευτικού Forum στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με τη συμμετοχή αριστερών, σοσιαλιστικών δυνάμεων και των Πρασίνων, η κυβερνητική συνεργασία Σοσιαλιστών – Αριστεράς στην Πορτογαλία αλλά και η συμφωνία PSOE – Podemos στην Ισπανία.
Εντάσσεται στις ανακατατάξεις αυτές η νέα στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ, μετά και το «διαζύγιο» με τον Πάνο Καμμένο, για τη συγκρότηση ενός ευρύτατου προοδευτικού μετώπου;
Ασφαλώς. Οι κοινωνικές διεργασίες και ανακατατάξεις που έλαβαν χώρα ως αποτέλεσμα της κρίσης αναζητούν πολιτική έκφραση μέσα από προοδευτικές συμμαχίες πολιτών, αν όχι κομμάτων, με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ.
Είστε επικεφαλής, μαζί με τον πρώην πρωθυπουργό της Δανίας Πολ Νίρουπ Ράσμουσεν, της Ανεξάρτητης Επιτροπής που συγκροτήθηκε με πρωτοβουλία της Προοδευτικής Συμμαχίας των Ευρωσοσιαλιστών και Δημοκρατών για την καταπολέμηση των ανισοτήτων στην Ευρώπη. Προλαβαίνει, εκτιμάτε, η Σοσιαλδημοκρατία να ανακτήσει το χαμένο έδαφος που εκχώρησε στον νεοφιλελευθερισμό;
Απαντώ ευθαρσώς «ναι», αν αποτιμήσει σωστά την πορεία της, κάνει την αυτοκριτική της, χτίσει πάνω στα μεγάλα επιτεύγματά της και συνάψει ειλικρινείς προγραμματικές συμφωνίες με άλλα προοδευτικά κινήματα και κόμματα στο πλαίσιο ενός ευρύτατου προοδευτικού μετώπου. Η κοινωνία, αν όχι τα κόμματα, είναι έτοιμη για ένα τέτοιο εγχείρημα. Η έκθεση που παρουσιάσαμε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την «Ευημερία και Ισότητα σε μια Βιώσιμη Ευρώπη», η οποία και θα παρουσιαστεί στην Αθήνα τη Δευτέρα 4 Μαρτίου, αποτελεί μια ελάχιστη προγραμματική συμβολή προς αυτή την κατεύθυνση. Προτείνουμε 100 άμεσα υλοποιήσιμα μέτρα συμβατά με τις δεσμεύσεις των κρατών-μελών να εφαρμόσουν την περίοδο 2015-20130 τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης που υιοθετήθηκαν από 193 χώρες στο πλαίσιο του ΟΗΕ. Είναι μέτρα που μπορεί να τύχουν αποδοχής από ευρύτερες προοδευτικές δυνάμεις. Στοχεύουν στην ενδυνάμωση της συμμετοχής των πολιτών στη λήψη αποφάσεων, στη βελτίωση της εποπτείας των αγορών, στην προώθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης, στη σύζευξη της οικολογικής και κοινωνικής προόδου και στη ριζική αλλαγή του συστήματος διακυβέρνησης της Ευρώπης. Για να μπει τέλος στις πολιτικές λιτότητας που υιοθετήθηκαν, να καταπολεμηθούν η φτώχεια και οι ανισότητες και να αντιμετωπίσουμε με δίκαιο και αποτελεσματικό τρόπο τις σύγχρονες προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή, το Μεταναστευτικό, η Δ΄ Βιομηχανική Επανάσταση. Η μάχη σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τις προοδευτικές δυνάμεις είναι μια μάχη για μια άλλη Ευρώπη.
Δημοσιεύθηκε στο φύλλο 85 της «Νέας Σελίδας» την Κυριακή 20 Ιανουαρίου 2019.
Κατσέλη: Πιεστική η ανάγκη για ευρύτερες προοδευτικές συγκλίσεις
Leave a Reply