ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΜΟΥΡΑΤΙΔΟΥ “ΟΔΥΣΣΕΑΣ: Ο ΤΑΞΙΔΕΥΤΗΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ” 06.02.2024
Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων, Τρίτη 6 Φεβρουαρίου 2024
«Ολη η ζωή ένα ταξίδι , μια περιπλάνηση, μια αναζήτηση ενός προορισμού που να τη νοηματοδοτεί. Πώς ταξιδεύουμε τη ζωη μας λοιπόν; Μήπως κάπου στην πορεία της ζωής ξεχάσαμε τις πραγματικές μας ανάγκες και επιθυμίες ; Μήπως κυνηγάμε λάθος όνειρο; Μήπως η ζωή με νόημα βρίσκεται κάπου αλλού απ’ όπου την αναζητούμε;»
Αυτές οι υπαρξιακές ερωτήσεις που καταγράφονται στο οπισθόφυλλο του βιβλίου συνοψίζουν το ταξίδι αυτογνωσίας που μας προτρέπει να κάνουμε η συγγραφέας, Αγγελική Μουρατίδου στο βιβλίο που κρατάμε στα χέρια μας με τίτλο «Οδυσσέας: Ο ταξιδευτής της Ζωής». Ενα ταξίδι αυτογνωσίας με σκοπό να ανακαλύψει ο καθένας μας την δική του αυθεντική αλήθεια, την αποστολή του, το νόημα και προορισμό της ζωής του… την Ιθάκη του… Γράφει (σελ 15): «Οταν κάποιος ανακαλύψει τη δική του αποστολή, τον δικό του προορισμό, μπορεί να πορευθεί στον δρόμο της αυθεντικότητας και να εξελιχθεί στον ανώτερο εαυτό του, στο άτομο που είναι προορισμένος να γίνει».
Η συγγραφέας μας μυεί στο δύσκολο αλλά συναρπαστικό αυτό ταξίδι της αυτογνωσίας και προσωπικής εξελιξης χρησιμοποιώντας ως μεθοδο τον Αποσυμβολισμό της μυθικής αφήγησης του ταξιδιού του Οδυσσέα. Με θαυμαστή δεξιοτεχνία, αποκωδικοποιεί την ετυμολογία ονομάτων προσώπων ή στοιχείων και με τη χρήση ερμηνευτικών προεκτάσεων μετασχηματίζει την μυθική αφήγηση των 12 δοκιμασιών του ήρωα σε φιλοσοφικό στοχασμό για την τέχνη της ζωής. Για κάθε δοκιμασία του μύθου εξάγει ένα μήνυμα για τον ταξιδευτή, πυξίδα και καθοριστικό στάδιο αυτογνωσίας για την ανακάλυψη του προορισμού του, της αυθεντικής αποστολής του…
Η μεθοδολογική αυτή προσέγγιση δεν είναι τυχαία . Προέρχεται απο μια καταξιωμένη μαθηματικό, κάτοχο μεταπτυχιακών πτυχίων στα Μαθηματικά και τη Διοίκηση Επιχειρήσεων την οποία και γνώρισα ως Γενική Διευθύντρια Τραπεζικών Ασφαλίσεων (Bancassurance) στην Εθνική Τράπεζα την εποχή όπου διατέλεσα Πρόεδρος της Τράπεζας. Με μαθηματική και απόλυτα πειθαρχημένη σκέψη, η πολυσχιδής αυτή προσωπικότητα χρησιμοποιεί το ανεκτίμητο μυθικό υλικό της αρχαιοελληνικής παράδοσης για να προβεί πρώτα στην ανατομή του και ακολούθως σε μια δημιουργική ανάπλαση και προβολή στο σημερινό γίγνεσθαι. Χρησιμοποιεί μ’αυτό τον τρόπο τον πανάρχαιο μύθο ως όχημα κατανόησης της σημερινής πραγματικότητας, φωτίζοντας τις αγωνίες και τα αναπάντητα ερωτήματα του σύγχρονου ανθρώπου και τα αναγκαία στάδια αυτογνωσίας που πρέπει να διαβεί προκειμένου να εξελιχθεί για να δώσει νόημα στη ζωή του…
Πριν αναφερθώ πιο διεξοδικά στο τέταρτο στάδιο /κεφάλαιο του βιβλίου που αναφέρεται στους Ασκούς του Αιόλου, ας δώσω 2 παραδείγματα της καινοτόμου προσέγγισης με την οποία η Αγγελική ξεδιπλώνει τη σκέψη της χρησιμοποιώντας τον μύθο.
Στο πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου, οι σύντροφοι του Οδυσσέα, οι «μαχητές πολέμου» ταυτίζονται με τους άπληστους κυνηγούς επιτυχίας, δόξας ή πλούτου στη σημερινή εποχή. Η λεηλασία της χώρας των Κικόνων παραπέμπει στην απληστία χωρίς μέτρο που χαρακτηρίζει πολλούς απο τους δήθεν δυνατούς, στην αδιέξοδη ταύτιση του «Τι Είμαι» με το «Τί Εχω», στο αδιάκοπο κυνήγι επιτυχίας ή πλουτισμού που τελικά οδηγεί στην εξόντωσή τους και στην καταστροφή… Για την συγγραφέα, το μήνuμα του μύθου είναι ξεκάθαρο: Η επίγνωση αυτής της αλήθειας είναι το πρώτο βήμα προς την Ιθάκη…
Παρομοίως, στο τρίτο κεφάλαιο, η αφέλεια του Οδυσσέα να εμπιστευθεί τον Πολύφημο, τον φημισμένο και ξακουστό μονόφθαλμο Κύκλωπα, αλλά στην πραγματικότητα έναν άλογο, επιθετικό και επικίνδυνο γίγαντα, παραπέμπει στην ομηρία του κάθε ανθρώπου απο μονομερείς, μη λογικές, αυθαίρετες πεποιθήσεις που τελικά διαμορφώνουν την αυτοαντίληψή του και οδηγούν σε πλάνη και τιμωρία… Ο Κύκλωπας κατασπάραξε πολλούς απο τους συντρόφους του Οδυσσέα με ευθύνη του ήρωά μας… Η σκοτεινή σπηλιά του Πολύφημου ταυτίζεται απο την συγγραφέα με την μονόφθαλμη οπτική μας, τη σιγουριά της νοητικής ή συναισθηματικής φυλακής μας, τη στενότητα σκέψης που αποκλείει τον αστάθμητο παράγοντα και που «φράζει την έξοδο προς το φώς», το φώς της ελευθερίας της σκέψης, της βούλησης, της δράσης… Για να καταφέρει ο αναζητητής της αλήθειας (ο Οδυσσέας) με τον αφυπνισμένο νού του να βαδίσει στον δρόμο της αυθεντικότητάς του , θα απαιτηθεί να αναμετρηθεί με την κυρίαρχη και μονομερή αντίληψη που έχει για τον κόσμο γύρω του αλλά και τον εαυτό του , για τον Κύκλωπα Πολύφημο που κουβαλάει μέσα του…
θα ήθελα να σταθώ στην ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα προσέγγιση που κάνει στον μύθο του Αιόλου, που αποτελεί την τέταρτη ενότητα του βιβλίου.
Στον γνωστό σε όλους μας αυτό μύθο, ο Αίολος πρόθυμος να βοηθήσει τον Οδυσσέα κλείνει όλους τους αντίθετους ανέμους σ’ ένα δερμάτινο ασκό. Τη δεκάτη μέρα, ενω ξεπροβάλλει στον ορίζοντα η πολυπόθητη Ιθάκη, ο Οδυσσέας αποκοιμιέται κατάκοπος. Οι σύντροφοί του ανοίγουν τον ασκό πιστεύοντας πως μέσα του περιέχει χρυσάφι. Οι μανιασμένοι άνεμοι τους απομακρύνουν από την Ιθάκη και τους φέρνουν πίσω στην Αιολία… ο Οδυσσέας παρακαλεί τον Αίολο να του δώσει μια δεύτερη ευκαιρία καθώς έπεσε θύμα άμυαλων συντρόφων αλλά ο Αίολος αρνείται. Η ευκαιρία να φθάσει στον προορισμό του χάθηκε….
Πόσα μηνύματα πίσω απο τον μύθο, αν ο αναγνώστης τον διαβάσει με τα γυαλιά που μας έχει προσφέρει η Αγγελική:
-Πρώτο μήνυμα : η δύναμη των εξωτερικών, απρόβλεπτων παραγόντων ή δυνάμεων (των ανέμων) μπορεί να επηρρεάσουν θετικά ή αρνητικά την έκβαση μιας πορείας.
-Δεύτερο, η ευθύνη του καπετάνιου ή ηγέτη να προβλέπει τους πιθανούς αυτούς παράγοντες και να παραμένει άγρυπνος εως ότου φτάσει στον προορισμό του…”Κατα την Αγγελική «η τύχη ευνοεί τον προετοιμασμένο νου“ (σελ 119) ενώ «δύο είναι οι πλεόν καθοριστικοί παράγοντες για την επιτυχία ενός στόχου: η ισχυρή πρόθεση και η εστιασμένη δράση» (σελ 121).
– Τρίτο, η σημασία των αξιόπιστων Δικτύων , της σωστής δηλαδή επιλογής και διαχείρισης ανθρώπων/συντρόφων με τους οποίους συνδεόμαστε.
Γράφει η Αγγελική χαρακτηριστικά:
«Εφόσον ο άνθρωπος ζει και εργάζεται ενσωματωμένος σε Δίκτυα, εργασιακούς ή κοινωνικούς σχηματισμούς και συνδέσεις, επηρεάζει και επηρεάζεται από αυτούς με τους οποίους συνδέεται. Η ζωή σε Δίκτυα, δηλαδή σε συνδέσεις με άλλους, έχει να κάνει με τη βαθύτερη ανάγκη του ανθρώπου για το ανήκειν,αλλά και την ανάγκη του για αποδοχή, αναγνώριση και επίτευξη κοινών στόχων. στοιχείο της ταυτότητάς του… Ο άνθρωπος, ως κοινωνικό ον, συνδεόμενος με τους άλλους χάνει αναγκαστικά μέρος της ατομικότητάς του ή διαφορετικά σημαντικό μέρος της ατομικότητάς του προσδιορίζεται από τη συμπεριφορά και την επιρροή του Δικτύου του. Η σχέση Εγώ-Δικτύου είναι αμφίδρομη: εμείς επιδρούμε στο Δίκτυό μας, το Δίκτυό μας επιδρά σε μας. Η αμφίδρομη αυτή σχέση μπορεί να λειτουργεί είτε θετικά, είτε αρνητικά.Εξαρτάται κάθε φορά με ποιους επιλέγουμε ή από ποιους επιλεγόμαστε να συνδεθούμε, αλλά και από τη δυναμική των ίδιων των ομάδων που δεν είναι πάντοτε προβλέψιμη.» (σελ 127)
Κάτω απο ποιές προϋποθέσεις η ομάδα, το Όλον, το Δίκτυο γίνεται ισχυρότερο και αποτελεσματικότερο από το άθροισμα των μελών του;
Στο ερώτημα αυτό η Αγγελική μας απαντά ότι:
«Το άτομο λειτουργεί ταυτόχρονα ως δέκτης πληροφοριών και συμβάντων που αφορούν το Δίκτυο και το περιβάλλον, αλλά και αντίστροφα ως πομπός. Ο τρόπος με τον οποίο εκτιμά πληροφορίες και ερμηνεύει γεγονότα σχετίζεται τόσο με το γνωσιακό του επίπεδο, όσο και με το αξιακό του σύστημα. Απαραίτητες προϋποθέσεις για την αποτελεσματικότητα μιας ομάδας και τον συντονισμό ενός Δικτύου προς την κατεύθυνση της επίτευξης του στόχου, αποτελούν η ανεμπόδιστη ροή πληροφορίας, η ανοιχτή επικοινωνία καθώς και η αμοιβαία εμπιστοσύνη. Στην περίπτωση του Οδυσσέα το Όλον είναι ασθενέστεροαπό την ατομική λειτουργία των μελών της ομάδας.Ο Οδυσσέας συνειδητοποιεί με τον πιο επώδυνο τρόπο την ανεκτίμητη αξία, αφενός της γνώσης που δεν μοιράστηκε με την ομάδα του και αφετέρου την απόκλιση του συστήματος αξιών μεταξύ του ίδιου και των συντρόφων του. Το ίδιο πολλές φορές συμβαίνει και στον κόσμο των επιχειρήσεων, όπου αντί το όραμα να είναι κάτι ζωντανό, το οποίο να μετουσιώνεται σε στόχους και ενέργειες και να επικοινωνείται μέσα από καθημερινές πράξεις, παραμένει απλώς καταγεγραμμένο σε κάποιο επιχειρησιακό πλάνο. Οι συνέπειες του μη συντονισμού Εγώ–Δικτύου προς την ίδια κατεύθυνση είτε σε προσωπικό είτε σε επαγγελματικό επίπεδο μπορεί να αποβούν τραγικές ή ακόμη και μοιραίες.» ( σελ 128)
– Τέταρτο, η σημασία της έγκαιρης αφύπνισης που συμβολικά δίνεται απο το ξύπνημα του Οδυσσέα αλλά και η σημασία της ανάληψης ευθύνης «Αν δεν έχει κάποιος το θάρρος να αναγνωρίσει τα λάθη του και να αναλάβει την προσωπική ευθύνη για τις επιλογές και τις πράξεις του (αποποίηση ευθύνης Οδυσσέα») σημειώνει η συγγραφέας «χάνει όχι μόνο την εύνοια των καιρών (δυσμένεια Αιολου) αλλά κυρίως τον έλεγχο της ζωής του (συνέχεια περιπλάνησης)» σελ 131).
– Πέμπτο σημαντικό μήνυμα : η ευκαιρία ( η εύνοια του Αιόλου ) μπορεί να έρθει τυχαία στο δρόμο μας αλλά αν δεν την αδράξουμε και δεν εκπληρώσουμε όλα όσα απαιτούνται για να υπάρξει θετικό αποτέλεσμα , η ευκαιρία θα χαθεί το ίδιο εύκολα ….Τελικά τόσο οι επιτυχίες όσο και οι αποτυχίες μας είναι αποτέλεσμα του τρόπου με τον οποίο προσλαμβάνουμε την πραγματικότητα, της δικής μας αντίδρασης και συμπεριφοράς απέναντι στα γεγονότα , των επιλογών συνεργατών, συνοδοιπόρων και συντρόφων που κάνουμε, της ευθύνης των επιλογών και πράξεων που αναλαμβάνουμε ….
«Κάποιες φορές στο «ταξίδι» της ζωής μας οι εξωτερικές συνθήκες, οι «άνεμοι», είναι ευνοϊκοί μαζί μας, η τύχη μάς χαμογελά, έχουμε την «εύνοια Αιόλου». Είναι τότε που νομίζουμε ότι ο στόχος μας ή πολύ δε περισσότερο ο προορισμός μας, η «Ιθάκη» μας, είναι κοντά. Η ευτυχία, όμως, όπως και η επιτυχία, σπάνια έρχονται τυχαία. Κι αν ακόμα έρθουν, δεν θα παραμείνουν τυχαία. Αν τα μάτια της ψυχής και του μυαλού δεν είναι ανοιχτά, αν αποκοιμηθούμε όπως ο Οδυσσέας, αν οι «σύντροφοί» μας, οι σχέσεις που επιλέγουμε, δεν είναι αυθεντικές και ουσιαστικές, τότε, ακόμα και με ανέμους ευνοϊκούς, μόνο χαμένες ευκαιρίες θα βρίσκουμε μπροστά μας και κάποιοι άλλοι θα φταίνε για την αποτυχία ή τη δυστυχία μας.»
Πόσο σημαντικά μηνύματα για την εποχή μας… Αγγελική ευχαριστούμε …
Leave a Reply